Almanya’da Aralık 2023’te yaşanan bir kış fırtınası sırasında arızalanan ve terk edilen elektrikli araçları gösteren bir fotoğraf olduğu iddia ediliyor.

The Guardian’ın haberine göre 2 Aralık 2023’te bir kış fırtınası “güney Almanya’nın bazı bölgelerine kaos getirdi” ve “Bavyera eyaletinin başkenti Münih’te hava ve demiryolu trafiği engellendi.” Ertesi gün X’te (eski adıyla Twitter) fırtınanın bir Alman otoyolu üzerindeki etkisini gösterdiği iddia edilen bir fotoğraf ortaya çıktı. Paylaşıma göre soğuk, bazı elektrikli araçların akülerindeki gücü tüketmiş ve bu nedenle sahipleri onları terk ederek büyük yol tıkanıklıklarına neden olmuş. Gönderide şu iddia yer alıyordu (İtalyanca’dan çevirdik):

Almanya’da birçok otoyol, soğukta gücü tükenen elektrikli araçlar nedeniyle tıkanmış durumda. Normal araçlar bile elektrikli araçların arasında sıkışıp kalıyor, boş araçların etrafından dolaşamıyor. Benzer sorunlar Çek Cumhuriyeti’nde de görülüyor.

Bu fotoğraf için yanlış bir başlıktı. Associated Press’in arşivlerine göre, gerçekte fotoğraf on yıldan daha uzun bir süre önce, Şubat 2011’de Chicago’da yaşanan bir kar fırtınasını tasvir ediyordu. Bu nedenle, bu iddiayı yanlış olarak değerlendirdik.

Bu sonuca varmak için bir ters görüntü araması yaptık. TinEye’ın sonuçları fotoğrafın 2011’den bu yana internette yaklaşık 800 kez paylaşıldığını gösterdi. Çeşitli başlıklar içeren paylaşımlar arasında, fotoğrafın Teksas’ta çekildiğini iddia eden 2021 tarihli Arapça bir makale gibi memler ve hikayeler de yer alıyordu. Bir başka Arapça makalede ise fotoğrafın Pakistan’da çekildiği iddia ediliyordu. Yalnızca Facebook’ta Macarca, İtalyanca ve Lehçe yazılan gönderilerde yer alan görsel, toplamda 100.000’in üzerinde tepki aldı.

Ancak Aralık 2023’te fotoğraf, söz konusu iddianın yayılmasına yardımcı oldu: Almanya’da yakın zamanda yaşanan bir kar fırtınası elektrikli araçların arızalanmasına ve otoyollarda barikatlar oluşmasına neden oldu. Örneğin, fotoğraf Rusça bir makalede “Almanya’daki otoyollarda elektrikli arabaların şarjı soğukta bitti” başlığıyla paylaşıldı. X’te Rusça yazılan bir başka paylaşımda ise “Bu kıyametle ilgili bir filmden görüntü değil, burası Almanya. Soğukta şarjı biten elektrikli arabalar boşta duruyor.” ifadeleri yer aldı.

Ayrıca, fotoğrafın yer aldığı Ukraynaca bir paylaşımda, “Kötü hava koşulları nedeniyle Almanya’daki birçok otobanın elektrikli araçların soğukta şarjlarının bitmesi nedeniyle trafiğe kapatıldığını yazıyorlar” denildi. Aynı saatlerde, görselin yer aldığı bir başka paylaşım viral hale gelerek 3 milyondan fazla görüntülenme aldı ve elektrikli araçları “dünyanın gördüğü en büyük aldatmaca” olarak nitelendirdi.

Araştırmalarımıza göre, Aralık 2023’te Almanya’da veya başka bir yerde kar fırtınalarında elektrikli araçların terk edildiğine dair güvenilir bir rapor bulunmamaktadır.

Fotoğrafın kaynağını belirlemek için çevrimiçi bir stok-fotoğraf sitesi olan Alarmy’ye başvurduk. Fotoğrafı barındıran site, 2 Şubat 2011’de çekilen bu kareyi “Chicago’daki Lake Shore Drive’da mahsur kalan yüzlerce araba […]” şeklinde yorumladı.

Daha sonra, söz konusu fotoğrafı yayınlayan bir haber bulmak amacıyla 2011 yılında Chicago’da meydana gelen fırtınayla ilgili haberlere baktık. Örneğin Minnesota Halk Radyosu’nun internet sitesinde, fotoğrafı “Büyük fırtına doğuya doğru ilerlerken şehirleri felç ediyor” başlıklı bir habere iliştirilmiş olarak bulduk.

Fotoğrafın alt yazısına baktığımızda, fotoğrafın Associated Press’e ait olduğunu, yani bu haber kuruluşunda çalışan bir foto muhabirinin fotoğrafı çektiğini öğrendik. Associated Press’in arşivlerine başvurduk ve fotoğrafın 2 Şubat 2011 tarihinde Chicago’daki fotoğrafçılarından biri tarafından çekildiğini doğruladık. Fotoğrafın açıklamasında şöyle yazıyordu:

DOSYA – 2 Şubat 2011 tarihli bu dosya fotoğrafında, 2 Şubat 2011 Çarşamba günü Chicago’da Lake Shore Drive üzerinde mahsur kalan yüzlerce araç görülüyor. Tarihi boyutlara ulaşan bir kış kar fırtınası, karla mücadele eden Chicago’yu sarsmış, yüzlerce sürücüyü şehrin vitrini olan göl kıyısı caddesinde bir gecede 12 saate kadar mahsur bırakmış ve birçok okul çocuğuna ilk kar gününü yaşatmıştır. Bir yıl sonra sıcaklıklar 50’lerin ortalarında ve bu tarih için rekor yüksekliklerle flört ediyor. (AP Fotoğraf/Kiichiro Sato,Dosya)

ABC Chicago gibi diğer haber kaynakları da Şubat 2011’de Chicago’da yaşanan kar fırtınası ile ilgili haberlerinde yüzlerce aracın terk edildiğini belirtmişlerdir:

Sürücüler ve yolcuları, tahliye etmeyi seçmeden ya da yetkililer tahliye etmelerini söylemeden önce saatlerce Lake Shore Drive’da mahsur kaldılar. Önlerindeki kazalar ve en şiddetli kar fırtınası sırasında geride kalan trafik nedeniyle mahsur kalmışlardı.

Fotoğraftaki herhangi bir aracın elektrikle çalışıp çalışmadığını doğrulayacak ya da yalanlayacak bir kanıt yoktu.