Mozart Etkisi Nedir?

Anne babalık konusunda en yaygın efsanelerden biri, Avusturyalı besteci Wolfgang Amadeus Mozart’ın müziğini dinlemenin çocuğun zekasını artırabileceğini iddia eden sözde Mozart etkisidir.

Bu fikir, sanat eğitimi savunucuları ve Mozart’ın eserlerinin bebekler ve küçük çocuklar için özel kayıtlarını satan şirketler tarafından desteklenmektedir. Hatta bazı hamile kadınlar, Mozart kayıtlarını karınlarına bastırdıkları kulaklıklarla çalacak kadar ileri gitmişlerdir. Mozart’ın adının nasıl olup da beyin gelişim hızıyla özdeşleştiğini anlamak zor değil. Birçoğumuzun “Daha dün annemizin kollarında yaşarken” şarkısını mırıldanmakla ve ara sıra pastel boya yemekle meşgul olduğu bir yaşta, krallar ve kraliçeler için şaşırtıcı derecede güçlü bir hafıza ve müzik becerisi sergileyen Mozart, tarihteki en büyük dahi çocuktu.

Peki, çocuğunuz varsa ya da olmasını bekliyorsanız, Mozart etkisini ne kadar ciddiye almalısınız?

Beşikte Exsultate, Jubilate’yi duymaktan mahrum kalan çocuk sıradan bir hayata mı mahkum olur? Ufaklık Die Entführung aus dem Serail’den Eine kleine Nachtmusik’i bilmiyorsa siz kötü bir ebeveyn misiniz?

Sakin olun. Mozart dinlemenin çocukların bilişsel yeteneklerini geliştirdiğine dair hiçbir bilimsel kanıt yoktur.

Bu fikir, 1993 yılında yapılan ve Mozart’ın Re Majör İki Piyano için Sonat’ını (K 448) dinleyen üniversite öğrencilerinin mekansal muhakeme testinde küçük de olsa bir ilerleme kaydettiklerini ortaya koyan basit bir araştırmaya dayanmaktadır. Bu bulgu daha sonra müzisyen ve girişimci Don Campbell tarafından abartılı bir şekilde genişletilerek 1997 yılında The Mozart Effect (Mozart Etkisi) adlı çok satan bir kitap haline getirilmiştir: Vücudu İyileştirmek, Zihni Güçlendirmek ve Yaratıcı Ruhun Kilidini Açmak için Müziğin Gücünden Faydalanmak.

Campbell’ın Mozart’ın müziğinin mucizevi etkileri olduğu yönündeki iddiaları medyada sürekli olarak yer aldı ve Mozart temelli zihin güçlendirme aktivitelerine olan ilgiyi artırdı. Örneğin 1998 yılında Georgia valisi eyalette yeni doğan bebeklerin ebeveynlerine klasik müzik CD’leri göndermek için fon talebinde bulundu.

Bilim insanları tarafından o yıllardan bu yana “Mozart’ın zekayı artırdığı” iddiası incelenmiş ancak bu konuda herhangi bir kanıta ulaşılamamıştır. Üniversite öğrencileriyle yapılan orijinal deney 1999 yılında gözden geçirilmiş ve öğrencilerin uzamsal becerilerindeki artışın ihmal edilebilir düzeyde olduğu görülmüştür.

Aynı şekilde 2007 yılında Alman Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, Mozart ve çocuk gelişimi arasındaki ilişkiye dair bilimsel literatürü incelemek üzere bir uzman ekibi görevlendirmiş ve uzmanlar Mozart’ın zekayı artırdığına inanmak için hiçbir neden bulamamışlardır.